Uyu mugani bawuca iyo babonye umuntu witurwa ineza yagiranye imico ye myiza, ni bwo bavuga ngo:“Akebo kajya iwa Mugarura“. Wakomotse kuri Mugarura, ku ngoma itazwi neza ikirari.

Jimmy Mpano

AKEBO KAJYA IWA MUGARURA

Uyu mugani bawuca iyo hagize umuntu wangirira ikintu ku bushake nk‘aho atakizi, akakireba kikangirika, nibwo bagira bati:“Arigiza Nkana!“ Wakomotse kuri Nkana ya Rumanzi mu Cyingogo ( Gisenyi) ahagana mu wa 1600.

ARIGIZA NKANA

Uyu mugani Abanyarwanda bawuca iyo biyemeje cyangwa bagiye umugambi urimo ingorane; ni bwo bagira bati:“Agakurikiwe n‘abagabo ntikabasiga“. Wakomotse kuri Nyirarunyonga, igishegabo cy‘umusingakazi, cyari gituye ku Rugarika rwa Kigese na Mibirizi mu Rukoma( Gitarama) nko mu byo ku ngoma ya Yuhi IV Gahindiro; ahasaga umwaka wa 1700.

AGAKURIKIWE N‘ABAGABO NTIKABASIGA

Uyu mugani bawuca iyo babonye umuntu ufashe undi akamuniga akamunegekaza;ni bwo bagira bati “Bamutereye k‘uwa Kajwiga“ . Wakomotse kuri Kajwiga k‘i Munyaga mu Buganza( Kibungo); byabayeho ahasaga umwaka wa 1700.